Wat te doen met de as?
Bewaren, verstrooien, dragen, begraven
Een urn. Daar stelden we ons altijd een lelijke pot op een schoorsteen bij voor. Lelijke potten zijn er ook genoeg. Maar inmiddels hebben we kunstenaars en designers ontdekt die de meest prachtige objecten maken voor crematie-as. En trouwens niet alleen objecten, ook andere vormen en rituelen.
Beeld boven: NAUWAU
Ongeveer tweederde van de overledenen in Nederland wordt gecremeerd. Na afloop van het verbrandingsproces wordt een crematieoven zorgvuldig schoongeveegd. Eventuele metalen, zoals de schroeven van een kist of implantaten, worden verwijderd en alle resterende as wordt na vergruizing in een koker bewaard. Van een volwassen lichaam is er gemiddeld zo’n drie liter as, wat voornamelijk bestaat uit kleine stukjes verbrand bot en eruit ziet als schelpenzand. Na een maand kunnen jullie de as ophalen bij het crematorium.
Met as mag je eigenlijk alles doen
Er zijn allerlei objecten waar de as in verwerkt kan worden. Grote urnen voor de complete hoeveelheid as, of kleinere urnen zodat jullie het kunnen verdelen en allemaal een beetje kunnen bewaren. Er zijn urnen te koop bij het crematorium, in grote urnenwebshops, maar ook bij kleinschaligere makers. Het mooiste is eigenlijk als jullie zelf een keramist of kunstenaar kennen die iets persoonlijks kan maken.
Naast de as bewaren in een urn zijn er zijn ook andere mogelijkheden. Denk aan verstrooien op een bijzondere plek. In een rivier, bij die ene boom, op geboortegrond. As verstrooien kan op allerlei plekken, mits de eigenaar hiervoor uiteraard toestemming geeft. Voor verstrooiing op openbare plekken gelden regels en deze zijn per gemeente bepaald. Zoek dus altijd eerst uit wat de plaatselijke (on) mogelijkheden zijn.
As verstrooien in natuurgebieden, zoals in de duinen, kan beschadigend zijn voor de flora en fauna. Dit is dus echt af te raden. Wel heeft Staatsbosbeheer enkele plekken aangewezen waar asverstrooiing toch mogelijk is. Mocht het jullie wens zijn om in deze natuurgebieden de as te verstrooien dan kan hiervoor toestemming worden aangevraagd. Hiervoor gelden regels en voorwaarden, zoals dat de as dun verspreid moet worden. Er bestaat overigens een speciale wandelstok waarmee jullie tijdens een wandeling steeds kleine beetjes as kunnen achterlaten: de TOLAD.
Als jullie de as niet willen verstrooien, maar liever in een urn zouden willen begraven, dan is dat mogelijk op reguliere begraafplaatsen, natuurbegraafplaatsen, maar ook in sommige natuurgebieden. Natuurwens biedt laatste rustplaatsen in het Nationale Park De Hoge Veluwe, Landgoed Westerflier bij Diepenheim (Overijssel) of Landgoed Sint Willibrordsabdij bij Doetinchem (Gelderland).
Neem jullie tijd voor een ritueel
Jullie kunnen samen een ritueel creëren met de as. In de surferscommunity bestaat bijvoorbeeld de paddle-out: alle vrienden samen de zee in om daar met hun surfboards een grote cirkel te vormen en een ceremonie te houden om iemands as te water te laten met bloemen. Een mooi eerbetoon, kloppend bij iemands liefde voor het water.
Neem de tijd om over een ritueel na te denken, samen te brainstormen over wat bij jullie past en wat in iemands geest is. Hield iemand bijvoorbeeld van fietsen, dan iets het misschien een mooi idee om de as tijdens een fietstocht in kleine beetjes door het landschap te verspreiden. Of als iemand een groot festivalliefhebber was: neem elk festival een minihoeveelheid as mee en laat het los tijdens het dansen. Of als iemand hield van reizen: breng iemand naar allerlei plekken op de wereld.
Een boom planten
Het is mogelijk om crematie-as te begraven op een begraafplaats, de urn kan bijvoorbeeld worden bijgezet in een familiegraf, worden geplaatst in een urnenmuur of worden begraven op een speciaal urnengedeelte. Een veelvoorkomende bestemming is ook om een boom aan te planten samen met de as. Hiervoor zijn speciale producten in de markt gebracht, zoals de BIOS urn en Capsula Mundi, maar eigenlijk betaal je voor deze producten onnodig veel geld. De as kan ook in eenvoudig aardewerk van de kringloopwinkel, in een biologisch afbreekbare pot of gewoon los in de aarde worden gestrooid.
Dragen in een sieraad
Willen jullie graag een klein beetje van de as dichtbij hebben? Er zijn allerlei sieradenmakers die een ring, ketting of medaillon kunnen maken, waarin ze een klein beetje van de as verwerken.
Hieronder inspiratie van bezielde makers waar jullie doorheen kunnen reizen.
Objecten voor de as
Porselein door Billie van Katwijk
Circle of Heritage is geïnspireerd op het idee dat we onderdeel zijn van de kringlopen van de natuur. Ontwerper Billie van Katwijk maakt schalen van bone china: beenderporselein met de crematie-as als hoofdbestanddeel. Door de open vorm van de schalen kunnen ze onderdeel zijn van persoonlijke rituelen met ruimte voor gevoelens en herinneringen.
Medaillons van Anneke Bruin
Handgemaakte zilveren medaillons, sommige in combinatie met messing, van de toegewijde handen van Anneke Bruin. In de hangers kan een beetje as worden bewaard, waarna ze worden dicht gesmeed of vastgezet. In overleg kan Anneke ook tot een persoonlijk ontwerp te komen, met andere materialen en/of verwerking van oude sieraden.
Voelvormen van Sofie Boonman
De Voelvormen van ontwerper Sofie Boonman zijn herinnerobjecten en mini-urnen, gemaakt om aan te raken, bij je te dragen en te koesteren. Niet gemaakt om ‘verstopt’ te worden op zolder of in de kast maar om er te zijn als dat nodig is, waar dan ook, als je wil altijd bij je in je tas of je broekzak, op een speciale plek in je huis of waar je de herinningen ook houdt.
Edelstenen met een beetje as
De Koesterstenen van kunstenaar Jacomijn van der Donk zijn handgemaakte mini urnen van een edelsteen of kiezelsteen, waarin een kleine holte is gemaakt voor een klein beetje as, afgesloten met goud. De Koesterstenen kunnen ook als kettinghanger worden uitgevoerd.
Van wad tot urn
De Waddenkeramiek van Zwaan Miedema is een prachtig idee voor een ecologische asbestemming. De urnen zijn gemaakt van ongebakken waddenklei en deze lossen op in het water. Zwaan is opgegroeid aan de waddenkust, een grote inspiratiebron voor haar: van het delven van klei voor het draaien van urnen tot het verwerken van zeewier in glazuren.
Houten urnen van NAUWAU
An Object to Remember is een handgemaakte houten urn van het Belgisch houtatelier NAUWAU die je aan de wand kunt hangen. Het is een ode aan het leven, een symbolisch teken aan de wand dat het leven viert in al zijn facetten. Het is ter ere van je meest geliefde soulmate, je meest gepassioneerde minnaar, je dierbare ouder…
