Wat te doen met het graf
Inspiratie en tips voor een grafmonument
Enfin, er is een graf uitgezocht. Maar hoe zit het dan vervolgens met het grafmonument? Hartstikke makkelijk dat die steenhouwer met een grote etalage naast de begraafplaats gevestigd is, maar misschien is het niet verkeerd om eens verder kijken.
Hoe graven eruit zien, kent vele tradities in vele regio’s, gemeenschappen en periodes. Zo hebben we in ons land ooit hunebedden gekend, bouwden we in Noord-Afrika en Zuid-Amerika piramides en pronkten we in latere eeuwen onze status met grote mausolea en praalgraven. Met ‘we’ bedoel ik hier overigens wel mensen van zeker aanzien, want dit was natuurlijk niet voor iedereen weggelegd. Voor hedendaagse gewone stervelingen bestaan er begraafplaatsen. Lekker dicht op elkaar. Op een eigen stukje of in een algemeen graf. Ook bestaat sinds enkele jaren een nieuw fenomeen: natuurbegraven. Het verschilt enorm van ons standaard idee van een begraafplaats, het zijn namelijk natuurgebieden van bos of heide waar begraven kan worden. Het idee is dat je opgaat in de natuur en hier verder niets achterlaat. Natuurbegraafplaatsen kennen daarom ook geen grafstenen of andere markeringen. Als je een graf bezoekt, maak je in feite een natuurwandeling met behulp van coördinaten.
Vertaal eigenheid in vorm
Op ‘gewone’ begraafplaatsen bestaan twee soorten graven: algemene graven en particuliere graven. Algemene graven laten een beperkt monument toe, maar met een particulier graf (ook familiegraf genoemd) hebben jullie een eigen stukje en mogen jullie ongeveer doen wat je wilt. Mits het in de regels van de begraafplaats past: maximaal zo hoog, zo breed, zo lang, geen schadelijke dingen en met respect naar de lokale gebruiken. En je moet van tevoren een vergunning van de begraafplaatsbeheerder hebben. Een grafmonument kan met alle mogelijkheden die er zijn een prachtige eigenheid uitstralen. Het is de kunst om iemands eigenheid door te vertalen in vorm en materiaal.
Stel jezelf om te beginnen een paar vragen zoals: hoe omschrijven jullie het karakter van diegene? Verfijnd, robuust, kleurrijk, puur, artistiek, stoer? Waar hield degene van? Als hij/zij buiten kwam, wat viel diegene dan altijd op? Waar werd op gelet, waar werd van genoten? Was zij bijvoorbeeld dol op vogeltjes of andere kleine diertjes? Misschien is een vogelbadje op het graf dan een mooi idee. Of hield hij zo ontzettend van zijn kleinkinderen? Misschien moeten de kleuters er dan kunnen spelen met autootjes of knikkers. Was zij geboeid door de kosmos en astrologie? Een zon, een maan, de Melkweg met zwevende bollen? Waren er typische eigenzinnige uitspraken? Of favoriete boeken, filosofen, dichters, films, liedjes? Kan er een uitspraak of wijsheid de nadruk krijgen in het grafmonument?
Inspiratie en tips
Voor als jullie inspiratie willen opdoen voor een eigen grafmonument op een gewone begraafplaats, kunnen de ideeën en tips hieronder je wellicht op weg helpen. En anders misschien toch naar die gewiekste steenhouwer naast de begraafplaats (maar vraag elders vooral een tweede offerte op).
TIP 1: Neem de tijd
Het organiseren van de begrafenis zelf moet in korte tijd gebeuren, maar het bepalen van het grafmonument heeft alle tijd. Benut deze tijd dan ook om goed te kijken wat je wilt. Begin eens met rondlopen over een paar begraafplaatsen: wat spreekt je aan en wat niet? Shop online bij een paar steenhouwers en kunstenaars. Benut de enorme wereldwijde inspiratie van Pinterest. Weet dat alles kan, je hoeft niet in het geijkte te denken.
TIP 2: Laat iets groens achter
Voor het maken van grafstenen wordt miljoenen jaren oud gesteente gemijnd uit China of India. Besef goed wat de impact hiervan is op de planeet. Willen jullie wel een steen, maar dan milieuvriendelijk? Denk dan bijvoorbeeld aan keramiek, of kies een tweedehands grafsteen. Er bestaan in het hele land steenhouwers die oude grafstenen innemen en een nieuw leven geven, jullie vinden zo’n steenhouwer via Circlestone. Lees er hier meer over. Maar echt iets goeds achterlaten doen jullie met iets groens. Het is prachtig om een graftuintje te maken, bijvoorbeeld met planten die in de bloei staan in de periode van iemands verjaardag. Kies voor mooie bodembedekkende planten zoals vrouwenmantel, siergrassen of lavendel, of bijvoorbeeld rododendrons, viooltjes, narcissen, sneeuwklokjes. Denk goed aan de mate van zon/schaduw op het graf. En let er ook op dat planten niet te hard moeten groeien, dat is niet zo fijn voor de naastgelegen graven.
TIP 3: het moet een tijdje mee
Waar je je niet in moet vergissen, is dat het graf minimaal tien jaar mee gaat. Durf jezelf eerlijk de vraag te stellen hoe vaak je denkt het graf te gaan bezoeken. En bovendien te onderhouden. Je moet het realistisch maken. Onderhoudsgevoelige planten zijn geen goed idee als je geen groene vingers hebt. En als je jezelf niet met een doekje de groene aanslag ziet schoonmaken, dan is die ruwe natuursteen misschien ook wat minder geschikt. Tenzij je die overhand van de natuur mooi vindt.
En mocht je er nog niet over uit zijn, neem dan gewoon nog meer tijd.